Edhe pse me rezultat më të ulët se vitin e kaluar, RMV u ngjit me dy vende në indeksin e lirisë së mediave, kjo pasi vendet e rajonit janë më keq

Read Time:2 Minute, 55 Second

Edhe pse me një rezultat të përgjithshëm më të dobët se vitin e kaluar, Maqedonia u ngjit me dy vende, nga 38 në 36, në Indeksin e Lirisë së Medias të Reporterëve pa Kufij (RSF), pasi vendet e tjera në rajon u vlerësuan më keq. Klasifikimi RSF përfshin 180 vende nga e gjithë bota.

Në vlerësimin e përgjithshëm për Maqedoninë thuhet: “Edhe pse gazetarët nuk punojnë në një mjedis armiqësor, keqinformimi i përhapur dhe mungesa e profesionalizmit kontribuojnë në rënien e besimit të shoqërisë në media, e cila i ekspozon mediat e pavarura ndaj kërcënimeve dhe sulmeve. Për më tepër, zyrtarët qeveritarë priren të kenë qëndrime të këqija dhe nënçmuese ndaj gazetarëve”.

Në krahasim me vitin e kaluar, Maqedonia ka rënie në 4 nga 5 tregues. Rënia më e madhe me 5,35 pikë ka treguesi politik, 1,82 pikë në treguesin e kuadrit ligjor, me 3,05 pikë në treguesin social dhe rritje ka vetëm treguesi i sigurisë me 8,16 pikë.

Treguesi i kuadrit ligjor konsideron: “Ndërsa kushtetuta garanton lirinë e fjalës dhe ndalon censurën, vendi ka qenë i ngadalshëm në harmonizimin e legjislacionit të tij për median me standardet e Bashkimit Evropian, të cilit synon t’i bashkohet. Procedurat e padisë SLAPP shërbejnë si instrumente frikësimi dhe presioni ndaj mediave të pavarura. Dënimi për shpifje i vitit 2023 i IRL Media për hulumtimin e saj me interes publik vendosi një precedent të rrezikshëm. Një ligj i ri që ri-autorizon qeveritë kombëtare dhe vendore për të reklamuar në mediat private ka ngritur shqetësime për përhapjen e mundshme të ndikimit të lidhur me të.”

Treguesi i kontekstit politik thotë: “Mjedisi i përgjithshëm mbetet i favorshëm për lirinë e medias, por agjencitë qeveritare nuk janë shumë transparente dhe gazetaria kritike është gjithnjë e më e ndjeshme ndaj sulmeve. Për shkak të polarizimit të fortë politik, media mund të jetë nën presionin e autoriteteve, politikanëve dhe biznesmenëve në nivel kombëtar dhe lokal. Dy partitë më të mëdha (në pushtet dhe në opozitë) kanë krijuar sisteme mediatike paralele mbi të cilat ushtrojnë ndikimin e tyre politik dhe ekonomik. Shërbimi i transmetimit publik nuk ka pavarësi editoriale dhe financiare”.

Në të gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, liria e medias është përkeqësuar dhe rezultati i përgjithshëm ka rënë me 4.14 pikë që nga viti i kaluar.

“Rënia është më e theksuar në Kosovë (vlerësimi -8.19 pikë) duke rënë për 19 vende në Indeks. Rënia e rezultatit është më e vogla në Maqedoni (rezultat -0,57 pikë), i vetmi vend nga Ballkani Perëndimor që u ngjit (2 vende) këtë vit, dhe arsyeja është përkeqësimi më i madh i pikëve në vendet e tjera. Serbia dhe Shqipëria ndryshuan kategoritë në hartë, duke kaluar nga zona “problematike” (kategoria e tretë nga 5) në zonën “e vështirë” (kategoria e katërt) për lirinë e medias. Të dy renditen të fundit nga të gjitha vendet anëtare dhe kandidatët e BE-së. Edhe në dy vendet me rezultatet më të mira në rajon, Maqedoni dhe Mal të Zi, liria e shtypit u dëmtua në vitin 2023 nga presionet politike dhe gjyqësore në media”, tha Pavol Salaj, kreu i zyrës BE/Ballkan të Reporterëve pa Kufij dhe shton:

“Sanksionimi i krimeve të kryera ndaj gazetarëve dhe mbrojtja e tyre nga sistemi gjyqësor mbetet një sfidë madhore për të gjitha vendet. Informacioni i besueshëm në Ballkanin Perëndimor kërcënohet gjithashtu nga propaganda ruse, ndërsa integrimi në Bashkimin Evropian – i cili tani ka Ligjin Evropian për Lirinë e Medias – mbetet një mundësi për zhvillim pozitiv”.